اسیں پھسے ہوئے آں

ساڈے دیس وچ ایہہ کہیا وی جاندا اے تے بہت حد تک ایہہ گل سچ وی اے کیوں جے عملی طور تے لگ بھگ اِنج ای ہو ریا اے ۔ ایہہ گلاں صرف کمیاں دے پیشیاں تک محدود نہیں نے سگوں حکیم دا پُتر اگوں حکیم تے کلرک دا پُتر کلرک ای بندا اے۔ 

ساڈے سماج وچ کئی قید خانے نے کدے ذاتاں دا بندی خانہ تے کدے پیشیاں دا ۔ مرن توں پہلاں ہر بندہ وراثت طراں ایہہ قید خانے آپنی اولاد نوں دے جاندا اے۔ کْجھ لوکاں دا خیال اے کہ ایہہ بندے خانے سانوں ہندو مذہب یا کلچر توں ملے نے کیوں جے بھاویں لوک ہندواں توں مسلمان عیسائی سکھ بن گئے پر ہندو مذہب دی ایہہ ذات پات غیر ہندو مذہباں توں بھاری ہوکے اِنساناں دے اندر وڑ ی ہوئی اے۔ اِس سلسلے وچ ایہہ وی کہیا جاندا ہے کہ اوہ لوگ جو ہندو توں مسلمان ہوئے اوہناں رضا کارانہ طور تے اسلام قبول نہیں سی کیتا تھا بلکہ مسلمان بادشاہاں نے ڈنڈے نال مسلمان بنائے ایہناں نے اس جبر دے خلاف احتجاج دے طور تے اپنا طرزِ زندگی ہندو ہی رکھیا یا فر شئیت کلچر تے رہن سہن نوں مذہب ہرا نہیں سکدا۔ بھانویں ساڈے عالم تے مولوی مسیتاں دے سپیکراں راہیں جنا مرضی زور لاکے ہندو مذہب نوں کفر کہن تے اسلام راہیں ذات پات نوں نندن دا رولا پان پر عملی طور تے ایہہ عالم تے مولوی ایسے ہندو ذات پات تے چلی جارہیا اے۔ 

اوہو ہندو کھانا کھاندا اوہو ہندو کپڑے پائوندا اے۔ ایس گل دی سچائی پرکھن دا اک سوکھا تے سِدھا سادھا طریقہ کْڑیاں دا رشتہ اے ۔ایسا مبلغ کدے وی آپنی دھی دا رشتہ اِک مْصلی یا کمی نوں نہیں دیندا۔ اس توں وکھ ایسے امام مسجد دے مرن دے بعد ایہدا بیٹا ای امام مسجد دی گدی تے بہندا اے۔

مینوں یاد اے کہ جد میں لاہور ٹی وی تے پروڈیوسر ساں تے میرے کول ظہیر احمد جنجوعہ ناں دا اِک گائون والا آئوندا ہوندا سی ۔ ایہہ شکلوں تے محمد رفیع ورگا نہیں سی تے نا ای ایہدی آواز رفیع ورگی سی پر ایہہ اوہدے گانیاں دی نقل کر کے گائوندا سی۔

ایہہ کِسے زمانے وچ نْصرت ٹھاکر مرحوم دا محلے دار سی جد نْصرت ٹھاکر پروڈیوسر بنیا تے ایہنے پرانی یاری تے محلے داری دا واسطہ پاکے اوہدے کولوں ٹی وی دے کِسے میوزک پروگرام وچ اِک ادھا گانا گائون دا پروگرام لے لیا۔ ایہہ عطائی سی یعنی کِسے گائون والے یا مراثی خاندان نال ایہدا تعلق نہیں سی۔ ایہہ دفتر لاٹ صاحب یا سیکٹرریٹ وچ کلرک سی۔ دنے دفتر توں چْھٹی کر کے بلا ناغہ میرے کول آجاندا سی تے شام پئیاں آپنے سکوٹر تے بہہ کے گھر چلا جاندا سی۔ چْٹھی والے دِن وی ایہہ میرے گھر آجاندا سی تے میز وجاکے رفیؑع دے گانے گاندا رہندا سی ۔ میرے توں پہلاں کئی ہور ٹی وی پروڈیوسر وی ایہنوں پروگرام دے چکے سن پر ایہہ آپنی تھاں نا بنا سکیا تے گم نام جہیا ای سی۔

اوہدے کامیاب نا ہون دی پہلی وجہ ایس وچارے دی شکل سی ایہدا کالا رنگ اْتوں موٹاپا ۔ساڈا سماج وی نسل پرست اے کالے رنگ نوں نفرت نال دیکھدا اے ۔ ایس توں وکھ کیمرا وی ایس وچارے تے مہربانی کرن دی تھاں “دْشمنی” ورتدا سی۔ اوہدی کامیابی دی راہ وچ سبھ توں وڈا روڑا اوہدا عطائی یا غیر مراثی ہونا سی۔ موسیقی دی دْنیا مراثیاں نال بھری پئی اے تے ایہناں دا اپنا مافیہ اے۔ ایہہ کِسے وی غیر مراثی نوں گائون والا نہیں مندے ایس پاروں ایہہ وس لگدیاں کِسے غیر مراثی نوں اگے وی نہیں آئون دیندے۔ ایسے بندے نوں ایہہ “بے سْرا” یا فر “مِٹھا بے سْرا” تے “بے تالا ” کہندے ای رہن گے۔

ایہدی ناکامی دی دوجی وجہ ایہدا رفیع دی نقل کرنا سی۔ میرا ایہہ تجربہ اے کہ جد تک کوئی سنگر یا فنکار مشہور فنکاراں تے گائون والیاں دی کاپی کردا رہندا اے تے آپنی پہچان نہیں بناندا اودوں تک ایہہ کدے وی مشہور فنکار یا سنگر نہیں بن سکدا۔

ایہنے جد وی میرے کول آئونا سبھ توں پہلاں ایہنے پروگرام منگنا فر کلرکی دا رونا رون لگ پینا ۔ میں اوہدیاں منتاں تے خوشامد توں تنگ آکے ایہنوں کدے کدے پروگرام دے دیندا ساں۔ ایس توں علاوہ ٹی وی وچ کئی وار خانہ پْری وی کرنی پیندی اے۔ ہر پروگرام ہَٹ نہیں ہوندا تے کئی وار ٹی وی سکرین نوں کْجھ دیر بھرن لئی خانہ پْری دے پروگرام وی کرنے پیندے نے۔ ایسے خانہ پْری دے پروگراماں لئی ایسے خانہ پْری دے فنکار ہر ویلے ٹی وی سٹیشن آکے بیٹھے ہوندے نے۔

ایہدی کلرکی دے رونے دھونے دا میرے کول کوئی علاج نہیں سی ۔ میں کئی وار ایہنوں کہیا کہ ایہہ نوکری چھڈ کے کوئی ہور کم کر لوے پر اگوں کئی مجبوریاں دس کے میرے مشورے نوں رد کر دیندا سی۔ میں اوہدے ایس رونے دھونے نوں سْن سْن کے لگ بھگ بولا یا بہرہ ہو چکیا ساں۔

ایہہ اِک دِن آپنے نال آپنے پْتر نوں لے کے میرے کول ٹی وی سٹیشن آ گیا ۔ اوہدا پْتر کِسے کالج وچ پڑھدا سی ۔ ایہنے کالج دے منڈیاں ورگے فیشنی کپڑے پائے سن تے اوس وقت دے فیشن مطابق لمے لمے وال رکھے ہوئے سن تے شکل دا سوہنا سی۔

آپنے پْتر دا تعارف کراندیاں ایس سنگر مینوں پْھنڈ کے دسیا کہ :” میں ایہنوں دسویں جماعت وچ ای ٹائیپ کرنا تے شارٹ ہیڈ سِکھا دتا سی ۔ ہْن ایہہ کالج جاندا اے تے سارے نوٹ شارٹ ہینڈ وچ لکھ لیندا اے”۔

میں اوہدی گل سْن کے سوچیا کہ جیویں اِک نائی آپنے پٌتر دے ہتھ وچ بچپن وچ ای اْسترا پھڑا دیندا اے ایسے طراں ایس کلرک وی آپنے پْتر دے ہتھ وچ کلرکی د ا اوزار پھڑا دتا اے۔ ایہدا ایہہ مْنڈا گاہے بگاہے میرے کول ٹی وی آئوندا رہیا کدے اکلا تے کدے کالج دے دوستاں اگے ٹوہر بنائون لئی اوہناں نوں نال لے کے آئوندا ۔ میں بڑے پیار نال ایہنوں آپنے کول بٹھاندا ساں ۔ کدے کدے جد میں اکلا ہوندا ساں تے ایہنوں بڑے پیار نال مت دیندا ساں کہ بیٹا کلرک نا بنیں۔ ساری زندگی تہاڈے گھر کلرکی دا رونا دھونا رہیا اے تے توں ایہنوں گھروں کڈھنا اے۔ میری گل سْن کے کلرک نا بنن دی ہمیشہ حامی بھردا۔

میں 1977 وچ ٹی وی نوں خیر باد کہہ کے سویڈن آگیا تے باراں سالاں بعد مْڑ کے پاکستان گیا۔ میں اک دِن آپنے پنڈ دے کْڑیاں دے پرائمری سکول نوں مڈل بنوان لئی اوس ویلے دے پنجاب دے سیکرٹری تعلیم شہزاد قیصر کول درخواست لے کے گیا۔ شہزاد قیصر تے میں پنجاب یونیورسٹی وچ فلسفہ ڈیپارٹمنٹ وچ پڑھے ساں نال میں اوہنوں پنجابی شاعری لکھن تے وی لایا سی۔ میں سیکٹرییٹ وچ شہزاد قیصر دے دفتر بیٹھا ساں کہ اک بندہ جھکدا جھکدا میرے کول آیا تے آکے پچھن لگا:” تْسیں آصف شاہکار او؟”۔

میں ہاں وچ جواب دتا تے کہن لگا :” تْسیں مینوں پچھنیا نہیں، میں طلعت ہاں ۔ ظہیر احمد جنجوعہ دا پْتر”۔

میں پْچھیا :” توں ایتھے کی کر رہیا ہیں”۔

“جی میں ایتھے کلرک ہاں”: اوہدا جواب سی۔
p.p1 {margin: 0.0px 0.0px 0.0px 0.0px; text-align: right; font: 12.0px ‘.Noto Nastaliq Urdu UI’; color: #454545}
p.p2 {margin: 0.0px 0.0px 0.0px 0.0px; font: 12.0px ‘Helvetica Neue’; color: #454545; min-height: 14.0px}
p.p3 {margin: 0.0px 0.0px 0.0px 0.0px; text-align: right; font: 12.0px ‘Helvetica Neue’; color: #454545; min-height: 14.0px}
span.s1 {font: 12.0px ‘Helvetica Neue’}